MELSZTYN - zamek w Melsztynie, gmina Zakliczyn

Na ratunek Melsztynowi

Zamek w Melsztynie w końcu może doczeka się profesjonalnych zabezpieczeń, poniżej artykuł zamieszczony na stronie zakliczyn.pl, który w całości skopiowałem.

Źródło:

http://zakliczyn.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=843&Itemid=48

Symbol doliny Dunajca, ongiś największy zamek Południowej Kurtyny Obronnej Rzeczpospolitej – zamek melsztyński, którego pozostałości od co najmniej kilkudziesięciu lat nie były zabezpieczane i chronione, ma szansę na ratunek. Przełomowym okresem stał się mijający 2008 rok. Trzeba przypomnieć, że w 1944 roku, na podstawie dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, ruiny zamku melsztyńskiego stały się własnością państwa. Obecnie właścicielem ruin pozostaje Skarb Państwa, reprezentowany przez Lasy Państwowe – Nadleśnictwo Brzesko. W związku z szybką i widoczną w ostatnich latach degradacją pozostałości zamku w Melsztynie, Gmina Zakliczyn poczyniła starania w celu przejęcia tego obiektu wraz z działką nr 173/2 o powierzchni 1,16 ha w użytkowanie (przepisy ustawy o lasach nie pozwalały Lasom Państwowym na sprzedaż bądź bezpłatne przekazanie tego obszaru). Umowa użytkowania została zawarta w dniu 15 kwietnia 2008 r. pomiędzy Skarbem Państwa Lasami Państwowymi – Nadleśnictwem Brzesko a Gminą Zakliczyn na podstawie przepisów art. 40, ust. 1, pkt. 8 (w celu opieki nad zabytkami) ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach. Po zawarciu tejże umowy, burmistrz Kazimierz Korman podjął starania o pozyskanie ekspertyzy konstrukcyjno-budowlanej.

Opracowanie ekspertyzy powierzył Burmistrz dr Stanisławowi Kaczmarczykowi, który w październiku 2008 roku zakończył nad nią pracę i dokument dostarczył do Urzędu Miejskiego w Zakliczynie w miesiącu listopadzie. W ekspertyzie czytamy m.in. "skala i forma destrukcji ruin zamku w Melsztynie wymusza podjęcie interwencyjnych zabezpieczeń w trybie bardzo pilnym. Zaniechanie takich zabezpieczeń spowoduje nieodwracalne uszkodzenia zabytkowych murów".
W pierwszej połowie grudnia rozpoczęło się przygotowywanie wniosku do Urzędu Marszałkowskiego. Zajął się tym sekretarz gminy Janusz Krzyżak:
"Wniosek Gminy Zakliczyn dotyczy zabezpieczenia ruin zamku w Melsztynie i został opracowany na podstawie ekspertyzy konstrukcyjno-budowlanej z października 2008 r., opracowanej przez dr. inż. Stanisława Karczmarczyka. Zarówno ekspertyza, jak również przygotowany na jej podstawie kosztorys inwestorski (opiewający na kwotę prawie 96.000 zł brutto) uzyskały pozytywną opinię Kierownika Delegatury w Tarnowie Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków. Pozytywną opinię dla planowanych przez Gminę Zakliczyn prac przy ruinach wydał także Nadleśniczy Nadleśnictwa Brzesko, na terenie którego znajduje się Melsztyn. Jeżeli wniosek uzyska dofinansowanie z budżetu województwa małopolskiego (maksymalnie do 70% kosztów zadania), rozpoczęcie prac zabezpieczających ruszy na wiosnę 2009 r. i potrwa do jesieni."
O tym jakie prace planowane są w Melsztynie, czytamy we wniosku.

Po pierwsze są to prace zabezpieczające przy donżonie (baszta mieszkalna od strony zachodniej):

wykonanie rusztowania na pełną wysokość ścian baszty od strony wewnętrznej. Powinna to być osobna konstrukcja zamontowana możliwie jak najbliżej ścian baszty. Rusztowanie powinno być na wysokość ścian baszty, czyli na około 15 m w najwyższym miejscu,
rozebranie pokrycia prowizorycznego z płyt na wierzchu ścian baszty, ręczne usunięcie roślinności – krzewy i poszycie oraz trawa z wierzchu ścian baszty, oczyszczenie wierzchu muru,
rozebranie wierzchu ściany (około trzech warstw) z cegieł zwietrzałych, których zaprawa nie trzyma mocno, oczyszczenie tych cegieł z zaprawy do ponownego wbudowania,
przemurowanie pęknięć w ścianie zachodniej w środkowej części od wierzchu ściany do sklepienia, pęknięcie jest miejscami przez całą szerokość muru,
naprawa uszkodzonych miejsc, wymiana cegieł w ścianie zachodniej,
przemurowanie przesklepień łukowych nad oknami w ścianie zachodniej oraz wzmocnienie ściany zachodniej względem ściany południowej i północnej poprzez osadzenie ankry stalowej w bruździe ściany w taki sposób aby można było później obmurować ją cegłą pełną. Druga ankra powinna być w możliwie najniższym miejscu po zdjęciu cegieł z wierzchu ściany po jej zewnętrznej części, aby również było możliwe obmurowanie cegłą pełną od zewnętrznej części ściany. Ankry powinny być zakończone blachami ze śrubami mocującymi,
wykonanie dwóch warstw cegieł na wierzchu ścian z wyprofilowaniem spadków wraz z wypełnieniem z zaprawy uszczelniającej typu "Aquafin". Całość powinna stworzyć formę "daszku" zabezpieczającego ściany baszty (donżona) przed destrukcyjnymi opadami atmosferycznymi,
wykonanie uzupełnienia ubytków ścian baszty (donżona) materiałem kamiennym o podobnym kształcie i kolorystyce. Dotyczy to narożników zewnętrznych oraz ubytków przy oknach. Przy ścianie południowej należy wykonać odpowiedni skos, który zabezpieczy wyższą część muru,
wykonanie ogrodzenia z siatki u stóp wejścia, które uniemożliwi dojście do baszty (donżonu) przypadkowym osobom, na ogrodzeniu pojawią się tablice ostrzegające o niebezpieczeństwie.

Po drugie są to prace zabezpieczające przy murze arkadowym (mur ze strzelnicami) i przy zapadlisku po cysternie (część północna):

wykonanie dwóch filarów z kamienia o wym. 0,70 m x 0,70 m wraz ze spoinowaniem i licowaniem dwustronnym filaru kamieniem,
ręczne usunięcie roślinności – krzewy i poszycie oraz trawa z wierzchu muru arkadowego, oczyszczenie wierzchu muru,
wykonanie dwóch warstw cegieł na wierzchu ścian z wyprofilowaniem spadków wraz z wypełnieniem z zaprawy uszczelniającej typu "Aquafin". Całość powinna stworzyć formę "daszku" zabezpieczającego mur arkadowy przed destrukcyjnymi opadami atmosferycznymi,
podstemplowanie zagrożonych miejsc przy murze arkadowym (łuków oraz nadproży),
wykonanie ogrodzenia z siatki wokół zapadliska po cysternie celem uniemożliwienia dostępu przypadkowym osobom, na ogrodzeniu pojawią się tablice ostrzegające o niebezpieczeństwie.

Po trzecie wykonanie prac zabezpieczających w otoczeniu ruin zamku w Melsztynie polegających na wykonaniu ogrodzenia z siatki od strony północnej uniemożliwiające dostęp do ruin przypadkowym osobom. Na ogrodzeniu pojawią się tablice ostrzegające o niebezpieczeństwie.
Oczywiście podstawowym celem tych zabiegów jest zachowanie dla kolejnych pokoleń historycznego dziedzictwa zamku w Melsztynie. Mamy nadzieję, że tego samego zdania będzie samorząd wojewódzki i prace ratunkowe w Melsztynie ruszą zgodnie z harmonogramem już na wiosnę przyszłego roku.

dodano: 29 grudnia 2008

Galeria: